Để giảm số người rút BHXH một lần, cơ quan chức năng đề xuất sửa quy định theo hướng giảm số năm đóng BHXH để được nhận lương hưu, bổ sung chế độ trợ cấp nuôi con nhỏ, thêm chính sách hỗ trợ doanh nghiệp duy trì việc làm với người lao động trung tuổi.

Theo bà Đinh Thị Thu Hiền, Phó Ban Thực hiện chính sách – BHXH Việt Nam tuổi của lao động rút BHXH một lần ngày càng trẻ, phổ biến ở tuổi dưới 40, trong đó phần lớn chỉ 20-30 tuổi và hầu hết ở khu vực ngoài nhà nước. Do đó, cần có những chính sách hạn chế rút BHXH một lần, song phải tăng quyền lợi lâu dài mà không tác động lớn đến tâm lý NLĐ.

Theo BHXH Việt Nam, giai đoạn 2016-2021, đã có hơn 4,59 triệu người hưởng BHXH một lần, trung bình cứ 2 người tham gia BHXH có 1 người rút một lần và năm sau luôn cao hơn năm trước. So sánh về quyền lợi của người rút và không rút BHXH một lần, bà Hiền cho biết lao động rút BHXH một lần sẽ mất đi nhiều quyền lợi, khi toàn bộ thời gian tham gia BHXH trước đó không được bảo lưu; không được hưởng chế độ ốm đau, hưu trí; khám chữa bệnh bằng BHYT miễn phí; quyền lợi cho thân nhân, như chế độ tử tuất và những quyền lợi đi kèm.

     Các chuyên gia về an sinh cho rằng đối tượng rút BHXH một lần chủ yếu ở nhóm công nhân với thu nhập thấp, không có tích lũy, nên khi mất việc thì đối mặt nhiều khó khăn về kinh tế. Khi đứng trước lựa chọn phải đi vay để lo cuộc sống và nhận BHXH 1 lần, NLĐ thường chọn phương án sau. Thậm chí, nếu chưa đủ 1 năm sau khi nghỉ việc, NLĐ còn chọn biện pháp thế chấp sổ BHXH để nhận được ngay số tiền chỉ bằng 50%-60% số tiền đáng lẽ họ được nhận, trong khi quy định đóng BHXH tối thiểu 20 năm mới được nhận lương hưu khiến nhiều NLĐ khó đạt.

     Tỉ lệ rút BHXH tăng tạo sức ép lớn lên ngân sách nhà nước chăm lo cho hệ thống an sinh và trợ cấp người cao tuổi không có lương hưu, đặc biệt khi Việt Nam đối mặt với tốc độ già hóa dân số ngày càng nhanh. Trước đó, Bộ LĐ-TB-XH đề xuất sửa quy định theo hướng giảm số năm đóng BHXH để được nhận lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm và hướng tới còn 10 năm; bổ sung chế độ trợ cấp nuôi con nhỏ; thêm chính sách hỗ trợ doanh nghiệp duy trì việc làm với NLĐ trung tuổi.

     Đặc biệt, bộ này còn đề xuất bổ sung quy định NLĐ có thời gian đóng BHXH nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu nếu không nhận BHXH 1 lần sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội sớm hơn với mức trợ cấp hằng tháng cao hơn so với những người khác.

---